Żel do USG należy do grupy produktów medycznych standardowo wykorzystywanych w diagnostyce ginekologicznej. Jego rolą jest zapewnienie komfortu badanej pacjentce, ponieważ zaaplikowanie żelu zapobiega tarciu głowicy o skórę brzucha bądź błony śluzowe pochwy czy odbytu. Ponadto preparat zapewnia sprawniejszą transmisję ultradźwięków w głąb organizmu, co pozwala uzyskać wyższej jakości obraz, a w konsekwencji zmniejsza ryzyko nietrafnej oceny kondycji badanych tkanek i postawienia błędnej diagnozy.
Skład żelu do USG wykorzystywanego w gabinecie ginekologicznym
Żel przeznaczony do badania USG w gabinecie ginekologicznym jest preparatem szczególnego przeznaczenia. Wykorzystywany jest on nie tylko do badania przez powłoki skórne, ale również w diagnostyce transwaginalnej i przezodbytniczej. W związku z tym musi być to preparat o hipoalergicznym składzie na bazie wody. Dobrej jakości żel powinien być też pozbawiony aldehydu mrówkowego (formaldehydu), który może działać wysuszająco, powodować wrażenie ciągnięcia skóry, a także wywoływać pieczenie i reakcje uczuleniowe.
Żel do ultrasonografii nie powinien zawierać barwników zdolnych zabrudzić odzież pacjentki. Ta pozornie mało znacząca właściwość mogłaby zniechęcać kobiety do regularnej diagnostyki. Ponadto w preparacie wykorzystywanym do badań ginekologicznych nie powinno być drażniących soli. Jest to ważne nie tylko z punktu widzenia pacjentki i ryzyka wystąpienia podrażnień, ale również dla niezakłóconego działania samego urządzenia – sól może bowiem uszkodzić głowicę i przetwornik aparatu USG.
Skład współcześnie wykorzystywanych żeli jest bezpieczny dla błon śluzowych i skóry. Mimo to nie można z całą pewnością wykluczyć możliwości wystąpienia reakcji alergicznych. Odpowiedzialne są za to przede wszystkim substancje konserwujące. Aby nie dopuścić do powstania u pacjentki pieczenia, świądu i zaczerwienienia – nie należy stosować tego typu preparatów u kobiet nadwrażliwych na którykolwiek ze składników w nich zawartych.
Z podobnych względów stosowanie żelu wykluczone jest przy podrażnieniach skóry, przerwaniu jej ciągłości i zmianach chorobowych. Może on bowiem dodatkowo podrażnić tkankę i zaognić już istniejące stany zapalne.
Kiedy wykorzystuje się żel do badania USG?
Żel do USG stosowany jest w diagnostyce obrazowej z wykorzystaniem aparatu ultrasonograficznego. W badaniu tym wykorzystuje się zdolność fal ultradźwiękowych o częstotliwości 2–50 MHz do przenikania przez skórę i odbijania od tkanek znajdujących się głębiej. Dzięki temu uzyskiwany jest na monitorze urządzenia obraz na tyle dokładny, aby możliwa była ocena wyglądu, kształtu i struktury organów wewnętrznych.
Wykorzystanie żelu do badania USG istotnie wpływa na jakość uzyskiwanego obrazu. Wszystko to zasługa polimerów, które sprzęgają fale ultradźwiękowe. Gdy głowica pokryta preparatem zostanie przytknięta do skóry lub wsunięta do pochwy albo odbytu fale ultradźwiękowe są sprawniej transmitowane do głębokości ok. 4–6 cm. Po odbiciu wracają do głowicy, a następnie zostają przetworzone przez urządzenie i zaprezentowane na monitorze.
W jakim celu wykorzystuje się żel do badania USG?
Żel do ultrasonografii wykorzystywany jest obecnie standardowo w badaniach ginekologicznych. Usprawnia on przewodzenie emitowanych fal ultradźwiękowych, ale również redukuje zakłócenia powstałe przez ich rozpraszanie. Ponadto zaaplikowanie żelu zapewnia głowicy aparatury dokładną styczność z błoną śluzową lub skórą. W efekcie tego nie powstają w punkcie styku pęcherzyki powietrza, mogące wpłynąć na jakość obrazu. Reasumując – dzięki zastosowaniu żelu obraz USG jest bardziej wyraźny, co ma niebagatelne znaczenie dla trafności oceny badanych tkanek.
Jednak żel do badania USG ma znaczenie nie tylko dla diagnosty, ale również dla poddawanych badaniu pacjentek. Nałożenie preparatu na skórę albo głowicę urządzenia (przy badaniu transwaginalnym lub przezodbytniczym) redukuje dyskomfort odczuwany przez kobietę. Urządzenie swobodnie przesuwa się wówczas po tkankach i nie powoduje podrażnień.
Badanie USG bez żelu wykonuje się tylko w wyjątkowych sytuacjach – gdy pacjentka jest uczulona na którykolwiek ze składników preparatu lub skóra albo błony śluzowe są podrażnione. Lekarz musi mieć jednak wówczas na uwadze, że zastosowanie wyłącznie nawilżanej osłonki głowicy nie pozwoli uzyskać tak wysokiej jakości obrazu, jak żel. Ponadto takie badanie będzie dużo mniej komfortowe dla pacjentki.
Bibliografia
J. Grabska-Chrząstowska, Ultrasonografia, https://home.agh.edu.pl/~asior/stud/doc/ULTRASONOGRAFIA_20.pdf, dostęp: 27.10.2022 r.
Artykuł gościnny
